سنگها یی که سنگ کار استفاده میکند را بر اساس تقسیم بندی نوع بوجود آمدن آنها به آذرین بیرونی مانند گرافیت که مصارف گوناگون دارند و برای سنگ نما ، کف و غیره آنها را با تیره و روشن کردن استفاده می کنند.سنگها را در سنگ کاری ساختمان بر اساس تقسیم بندی نوع بوجود آمدن آنها به آذرین بیرونی مانند گرافیت که مصارف گوناگون دارند و برای سنگ نما ، کف و غیره آنها را با تیره و روشن کردن استفاده می کنند.
یکی دیگر از سنگهای آذرین دیوریت خاکستری تیره یا خاکستری مایل به سبز است از این نوع سنگ با هماهنگی در زمینه طرح های نما ، سنگ پله و کف و قرنیز نیز استفاده می شود.
گابرو یکی از سنگهای آذرین که به رنگ خاکستری مایل به سبز و یا سبز و گاهی سیاه رنگ است و به دلیل استحکام و مقاومت آن در برابر هوازدگی برای سنگ نما ، کف و غیره بکار می رود.
رعایت تناسب سطوح در طرح هایی که در نما ساختمانها مشاهده می شود یکی از اصولی است که سنگ کار در هنگام برش سنگ و هماهنگی رنگهای تیره و روشن و زمینه ای که در طرح معماری بنا در نظر گرفته شده می بایستی دقت کافی به عمل آورد تا سنگها از آن حالت بیرون آیند و زیبایی خود را نشان دهند.

سنگ مرمر و یا مرمریت و یا انواع سنگهای چینی دارای سطح صیقلی بوده و در طرحها و رنگهای مختلف با توجه به رگهای زیادی که در این نوع سنگها دیده می شود و از تنوع رنگ برخوردارند در نماهای داخلی و خارجی از آنها استفاده می شود.
تناسب سطوح در طرحها
در سنگ کاری نما یکی از مسایل مهم رعایت تناسب سطوح در طرحهای معماری که برابر نقشه باید رعایت گردد.
معمولاً برای زیبایی از سنگهای تزئینی که در معماری کارکرد تزئینی دارد استفاده می شود و با توجه به تناسب طرح سنگها انتخاب و رنگ بندی می گردند که زیبایی خاصی پس از اتمام به نما سنگ کاری شده می بخشد.
در سنگ کاری از سنگهای رگ نما استفاده می شود که سنگها طوری بر روی هم چیده می شود که رگهای آنها عمودی و موازی با نمای اکسپوز می باشد.
اصول سنگ کاری طرح ها و نقشی ها
شکل های ساختگی سنگها
قبل از استفاده از سنگ در ساختمان معمولاً بر روی آن عملیاتی انجام می شود که کارایی و زیبایی آن را افزایش می دهد به این علت این دسته از سنگها را سنگهای کار شده می گوییم از سنگهای کار شده به صورتهای زیر ساخته می شود.
سنگ قواره : که با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه بدست می آید. ابعاد آن نباید کمتر از ۱۵ سانتیمتر باشد.
فصل سوم
نماسازی سیمانی
روکارهای سیمانی که در نمای ساختمان بکار میرود از دو قسمت آستر و رویه تشکیل می شود آستر یعنی اندو سیمان ، زیرکار است و کار را برای رویه کشی آماده می کند.
در مرحله اول آسترکاری که شامل شمشه گیری روی کار و صاف کاری آن است؛ باید تمام قسمت نماسازی را با شمشه و شاقول کرم بندی نموده ( با ملات ماسه و سیمان ) و بعد میان کرم ها را با ملات پر کرد و بطور عمودی شمشه گیری نمود، فاصله بیش شمشه ها باید حداکثر از یک متر بیشتر نباشد . پس از اینکه کار شمشه گیری به پایان رسید و ملات قسمت شمشه گیری شده نسبتاً خودگیری خود را انجام داد، فاصله بین شمشه ها را با ملات، و سیمان پر می نمایند. برای صاف کاری روی آن، اول باید یک شمشه چوبی یا فلزی روی دو شمشه ملاتی که روی کار است بطور افقی بطرف بالا حرکت داد تا ملات اضافی را با خود از روی کاربر داشته و زیر کار را مسطح کند. بعد با کمچه سوراخ هایی را که در آن نمایان است و به آن رو کار کرمو می گویند پر نموده و تخته ماله را بطور دورانی روی آن حرکت می دهند تا سوراخ ها ی کرمویی که در آن موجود است از بین برود و هم روی آستر برای رویه کشی یا رویه کاری آماده شود. بدین طریق روی تمام سطح کار را با ماسه و سیمان آستر می نمایند و برای بهتر گرفتن ملات بعدی، روی آستر را با لبه کمچه شیارهایی می کشند. برای اینکه ملات بتواند خودگیری خود را بهتر انجام دهد به مدت دو روز و هر روز حداقل چهار بار باید روی ملات آب بپاشند.
رویه کشی
رویه کشی که شامل نماسازی هم می باشد، به چند طریق انجا م میشود ۱- روکار ماهوتی و تگرتگی ۲- کمچه ای ۳- تخته ماله ای ۴- لیسه ای ۵- آب ساب ۶- شسته با سنگ شکسته ۷- شسته با سنگ رودخانه ای ۸- شسته با سنگ صدف دار ۹-چکشی
۱- روکارهای ماهوتی : بدو صورت ریز و درشت (نرم و ریز) انجام می شود ابتدا ملات سیمان را به هر رنگی که مایل هستیم آماده می کنیم و خاک سنگ سفید را با سیمان مخلوط نموده و مقداری آب به آن اضافه می نماییم به طوری که نه زیاد سفت باشد و نه زیاد شل، به اصطلاح معروف عسلی باشد، بعد مقداری از آن را داخل دستگاه مخصوص سیمان پاش ریخته و دسته دستگاه را از چپ به راست حرکت می دهیم پره های ماشین دانه های سنگ را که آغشته به ملات است از داخل ماشین خارج نموده و به طرف روکار پرتاب می کند. چون مقداری سیمان سفید به اطراف چسبیده و حالت چسبندگی دارد به کار می چسبد . دانه های درشت آنکه اضافی است به زمین می افتد . منتها باید به طریقی ماشین را حرکت داد که در تمام نقاط رویه کار به یک اندازه ملات ماسه و سیمان پاشیده شود. به این نوع روکار ، ماهوتی می گویند و اگر درشتی قطر دانه های اندود روکار از دو میلیمتر بزرگتر شود روکار را تگرتگی می گویند . هر چه دانه های سنگی درشت تر باشد مقدار سیمان آن را اضافه می نمایند. در بعضی اوقات نسبت سنگ سیمان به یک می رسد یعنی یک قسمت سنگ و سه قسمت سیمان تا چسبندگی آن بیشتر شود و بتواند به دیوار بهتر بچسبد.
پس از اینکه روکار آماده شد و سیمان قسمتی از خودگیری خود را انجام داد اول باید با فرچه (قلم مو) به آن آب پاشید، بطریقی که فقط کمی مرطوب شود و هر چه خودگیری سیمان بیشتر شود آب اضافی به آن می دهند تا کاملاً سخت و سفت شود. همانطور که در بالا اشاره گردیده به مدت دو روز ( حداقل ۴ بار) در روز باید به رویکار آب پاشیده شود تا سیمان به یکی دیگر از سنگهای آذرین دیوریت خاکستری تیره یا خاکستری مایل به سبز است از این نوع سنگ با هماهنگی در زمینه طرح های نما ، سنگ پله و کف و قرنیز نیز استفاده می شود.

گابرو یکی از سنگهای آذرین که به رنگ خاکستری مایل به سبز و یا سبز و گاهی سیاه رنگ است و به دلیل استحکام و مقاومت آن در برابر هوازدگی برای سنگ نما ، کف و غیره بکار می رود.

رعایت تناسب سطوح در طرح هایی که در نما ساختمانها مشاهده می شود یکی از اصولی است که سنگ کار در هنگام برش سنگ و هماهنگی رنگهای تیره و روشن و زمینه ای که در طرح معماری بنا در نظر گرفته شده می بایستی دقت کافی به عمل آورد تا سنگها از آن حالت بیرون آیند و زیبایی خود را نشان دهند.

سنگ مرمر و یا مرمریت و یا انواع سنگهای چینی دارای سطح صیقلی بوده و در طرحها و رنگهای مختلف با توجه به رگهای زیادی که در این نوع سنگها دیده می شود و از تنوع رنگ برخوردارند در نماهای داخلی و خارجی از آنها استفاده می شود.

تناسب سطوح در طرحها

در سنگ کاری نما یکی از مسایل مهم رعایت تناسب سطوح در طرحهای معماری که برابر نقشه باید رعایت گردد.

معمولاً برای زیبایی از سنگهای تزئینی که در معماری کارکرد تزئینی دارد استفاده می شود و با توجه به تناسب طرح سنگها انتخاب و رنگ بندی می گردند که زیبایی خاصی پس از اتمام به نما سنگ کاری شده می بخشد.

در سنگ کاری از سنگهای رگ نما استفاده می شود که سنگها طوری بر روی هم چیده می شود که رگهای آنها عمودی و موازی با نمای اکسپوز می باشد.

اصول سنگ کاری طرحها و نقشی ها

شکل های ساختگی سنگها

قبل از استفاده از سنگ در ساختمان معمولاً بر روی آن عملیاتی انجام می شود که کارایی و زیبایی آن را افزایش می دهد به این علت این دسته از سنگها را سنگهای کار شده می گوییم از سنگهای کار شده بصورتهای زیر ساخته می شود.

سنگ قواره : که با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه بدست می آید. ابعاد آن نباید کمتر از ۱۵ سانتیمتر باشد.

فصل سوم

نماسازی سیمانی

روکارهای سیمانی که در نمای ساختمان بکار میرود از دو قسمت آستر و رویه تشکیل می شود آستر یعنی اندو سیمان ، زیرکار است و کار را برای رویه کشی آماده می کند.

در مرحله اول آسترکاری که شامل شمشه گیری روی کار و صاف کاری آن است؛ باید تمام قسمت نماسازی را با شمشه و شاقول کرم بندی نموده ( با ملات ماسه و سیمان ) و بعد میان کرم ها را با ملات پر کرد و بطور عمودی شمشه گیری نمود، فاصله بیش شمشه ها باید حداکثر از یک متر بیشتر نباشد . پس از اینکه کار شمشه گیری به پایان رسید و ملات قسمت شمشه گیری شده نسبتاً خودگیری خود را انجام داد، فاصله بین شمشه ها را با ملات، و سیمان پر می نمایند. برای صاف کاری روی آن، اول باید یک شمشه چوبی یا فلزی روی دو شمشه ملاتی که روی کار است بطور افقی بطرف بالا حرکت داد تا ملات اضافی را با خود از روی کاربر داشته و زیر کار را مسطح کند. بعد با کمچه سوراخهایی را که در آن نمایان است و به آن رو کار کرمو می گویند پر نموده و تخته ماله را بطور دورانی روی آن حرکت می دهند تا سوراخها ی کرمویی که در آن موجود است از بین برود و هم روی آستر برای رویه کشی یا رویه کاری آماده شود. بدین طریق روی تمام سطح کار را با ماسه و سیمان آستر می نمایند و برای بهتر گرفتن ملات بعدی، روی آستر را با لبه کمچه شیارهایی می کشند. برای اینکه ملات بتواند خودگیری خود را بهتر انجام دهد به مدت دو روز و هر روز حداقل چهار بار باید روی ملات آب بپاشند.

رویه کشی در سنگ کاری

رویه کشی که شامل نماسازی هم می باشد، به چند طریق توسط سنگ کار انجا می شود ۱- روکار ماهوتی و تگرتگی  ۲- کمچه ای  ۳- تخته ماله ای ۴- لیسه ای ۵- آب ساب ۶- شسته با سنگ شکسته ۷- شسته با سنگ رودخانه ای ۸- شسته با سنگ صدف دار ۹-چکشی

• روکارهای ماهوتی : بدو صورت ریز و درشت (نرم و ریز) انجام می شود ابتدا سنگ کار  ملات سیمان را به هر رنگی که مایل هستیم آماده می کند و خاک سنگ سفید را با سیمان مخلوط نموده و مقداری آب به آن اضافه می نماییم به طوری که نه زیاد سفت باشد و نه زیاد شل، به اصطلاح معروف عسلی باشد، بعد مقداری از آن را داخل دستگاه مخصوص سیمان پاش ریخته و دسته دستگاه را از چپ به راست حرکت می دهیم پره های ماشین دانه های سنگ را که آغشته به ملات است از داخل ماشین خارج نموده و به طرف روکار پرتاب می کند. چون مقداری سیمان سفید به اطراف چسبیده و حالت چسبندگی دارد به کار می چسبد . دانه های درشت آنکه اضافی است به زمین می افتد . منتها باید به طریقی ماشین را حرکت داد که در تمام نقاط رویکار به یک اندازه ملات ماسه و سیان پاشیده شود. به این نوع روکار ، ماهوتی می گویند و اگر درشتی قطر دانه های اندود روکار از دو میلیمتر بزرگتر شود روکار را تگرتگی می گویند . هر چه دانه های سنگی درشت تر باشد مقدار سیمان آن را  سنگ کار اضافه می نماید. در بعضی اوقات نسبت سنگ سیمان به یک می رسد یعنی یک قسمت سنگ و سه قسمت سیمان تا چسبندگی آن بیشتر شود و بتواند به دیوار بهتر بچسبد.

پس از اینکه سنگ کاری روکار آماده شد و سیمان قسمتی از خودگیری خود را انجام داد اول باید با فرچه (قلم مو) به آن آب پاشید، به طریقی که فقط کمی مرطوب شود و هر چه خودگیری سیمان بیشتر شود سنگ کار آب اضافی به آن می دهند تا کاملاً سخت و سفت شود. همانطور که در بالا اشاره گردیده به مدت دو روز ( حداقل ۴ بار) در روز باید به رویکار آب پاشیده شود تا سیمان به خوبی محکم و مقاوم شود…