سنگ کار برای تزیین دیوارها منازل و باغ ها در سنگ کاری ساختمان از انواع دیوار استفاده می کند. دو دیوار  که آجرهای راسته و کله هر کدام روی هم قرار گرفته اند گفتیم در آجرکاری باید اتصالها رعایت شود ولی در این نوع دیوار که ضخامت آن تا دو آجر است اتصال از داخل رعایت شده و چون باربر نیستند می توانند فشار بار خود را تحمل نموده، در مقابل باد و لرزشهای معمولی مقاومت نماید. اتصال  رعایت شده و به جای یک راسته و یک کله دو راسته و دو کله روی هم قرار دارند. البته این نوع دیوارها را فقط برای زیبایی بکار می برند.

که در اصطلاح به آن بند جناقی یا خفته و راسته می گویند ، برای دهانه های کوچک بین دو پایه و روکار دیوارهای ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. می توان برای تیغه های آجری ، پارکت سازی ، فرش موزاییک ، لینولئوم و مواد دیگر در ساختمان استفاده کرد.

روکار در خدمات سنگ کاری

روکارها خارجی بنا را معمولاً با انواع آجر ، سنگهای سنگ کاری و سیمان کاری و یا مواد مصنوعی به شیوه های مختلف  سنگ کار نماسازی می نماید. اگر نمای ساختمان آجر و بندکشی باشد بطرقی که در بالا ذکر شد ، فشار وارده از داخل تا خارج کار روی آجرهاست . ولی اگر از سنگ باشد یا بصورت سنگهای پلاکی است و یا بصورت سنگ های تراشی.

روکارهایی که با سنگهای پلاک در سنگ کاری ساختمان نماسازی می شوند مانند اندودها ست و سنگ پلاک یا سنگهای اره ای نمی تواند در برابر فشار تحمل کند ولی سنگهای تراش مانند بادبر ، تیشه ای ، و رگی چون مکعب مستطیل هستند و ضخامت زیادی دارند می توانند در برابر فشار را تحمل کنند و با بقیه ی ضخامت دیوار همکاری یایند. در بعضی از نقاط که وسیله آجر سازی کم است و سنگهای شکسته ( لاشه وجود دارد ، می تواند نمای دیوار را سنگ شکسته بنا کرد. در این موارد باید از ملات های خوب استفاده نمود و سنگها را روی هم کار گذاشت که حالت لغزندگی نداشته باشند این نوع دیوار تحمل فشار را دارد.

تیغه یا دیوارهای ۶ سانتی متری در خدمات سنگ کاری ساختمان

برای جدا کردن دو فضای آزاد گاهی می توان از دیوار تیغه ای استفاده کرد در دیوارهای تیغه ای آجر را از قطر روی هم بطریقی قرار می دهند که ملات های آنها مقابل یکدیگر قرار نگیرد در دیوارهای تیغه ای می توان با آجرهای مختلف ، نقشه های مختلفی تنظیم کرد که هر کدام از آنها اسمی دارند تا از یکدیگر مشخص باشند. در این قسمت چند نوع تیغه نشان داده شده است ، اولی که مطابق است، می توان تیغه ی کلاغ پرچسپ و راست نامید و دومی را که مطابق (شکل ۱۱-۴) است، کلاغ پر یک طرفه گفت و سومی را که مطابق (شکل ۹-۴) می باشد حیصری گفت . باید در نظر داشت که دیوارهای تیغه ای باید حداکثر بیشتر از ۲۰/۱ عرض و ۵/۲ طول نساخت ، زیرا اگر بیش از اندازه مذکور ساخته شود احتمال ریزش دارد معمولاً این نوع تیغه را با ملات گچ و خاک یا گل بنا می کنند ، چون ملات ماسه سیمان به اندازه کافی زودگیر نیست و باعث ریزش دیوار در مرحله ساخت می شود، اما قدرت گچ و خاک یا گل زودگیر است و دیوار در هنگا اجرا دارای پایداری کافی می باشد.

نماسازی با آجر تراش و آب ساب در سنگ کاری

در نماسازی خدمات سنگ کاری ساختمان بعضی از روکار های ساختمانی از آجر فشاری و یا قزاقی سفید و غیره استفاده می شود. که برای زیبایی بیشتر، آجرهای روکار ساختمان را به یک اندازه تراشیده و روی کار نصب می کنند . برای اینکه قشر نازکی از سطح آجر برداشته شود، با استفاده از سنباده ای که بر روی تخته چوبی نصب می شود سنباده زده و یا تیشه داری می نمایند. میزان تراش جانبی این نوع آجرها عملاً حدود نصف ضخامت آجر می باشد، ولی در هر مورد میزان تراش نباید از عمق بندکشی کمتر باشد. در هنگام تراش دادن زوایا و جوانب آجر می توان از گونیای آجر تراشی استفاده نمود.. در تراش آجرها باید دقت شود که برای مصارف کله راسته و نبش آجر تراشیده شود.

آب ساب سنگ کاری

در بعضی اوقات آجرها را تراشیده و روی آن را ساب می نمایند. یعنی آجر را در ظرف آبی قرار می دهند تا زنجاب شود، پس از زنجاب شدن از آب بیرون آورده روی بر مورد نظر مقداری گرد آجر ریخته و با سنگ سنباده می سایند تا خلل و فرج آجر پر شده و حالتی صاف بخود بگیرد. گاهی برای صرفه جویی، به جای سنگ سنباده از قطعه های آجر استفاده می کنند ( در زمانهای قدیم از قطعه های آجر استفاده می کردند )

سنگ کار برای قوس ها هم ردیف های قوس را زمین خط کشی کرده و آجرها را مطابق خطوط رسم شده به هر اندازه ای که لازم باشد میتراشند و پس از آماده شدن آجرها آنها را در محل قوس، ردیف به ردیف نصب می نمایند.

در موقع تراشیدن آجرها سنگ کار  باید دقت کند که لبه آجر شکسته نشود ضمناً برای اینکه آجر بهتر روی کار قرار گیرد پشت لبه تراشیدگی آجرها را باید تراشید که پشت آجر نازک تر از روی کار پهن می کنند ضخامت لات در تمام طول کار یکسان است و اگر آجرها تراشیده شده در عقب لبه تراشیده برجستگی داشته باشند ، وقتی روی ملات قرار می گیرند بالاتر مانده و دریف آجرکاری را به هم می زنند این است که عقب لبه تراشیدگی را می تراشند و کمی گودتر می کنند و چنانچه ملات بیشتری لازم باشد روی ملات اولیه گذشته و آجر را نصب می نمایند.

در ساختمانهای باستانی نمونه ای از این قبیل آجرتراشی ها موجود است آجرهای تراشیده هر کدام به نامی مشهور بودند مانند آجرهای دندان موشی ، آجر فتیله ای ، آجر لب گرد، آجر لب پخ ، آجر نیم پخ ، آجر سرگرد، آجر الماس تراش ، آجر قاشقی و آجر نیم گرد .